Lesson 9 Activities 13 and 14

13.  Look at the picture below and imagine that this is your family.  Describe each member.  Use the model below.  You can use real pictures of your family.

Model:  Kabsatko a lalaki daytoy.  Ti nanganna ket Mario  Isuna ket sangapulo ket uppat ti tawenna.  Naiyanak isuna ti maikasangapulo ket uppat iti Pebrero, mil nuebesientos nobenta.

Model: This is my brother.  His name is Mario.   He is 14 years old.  He was born on the 14th of February, 1990

14. Read and translate the following text into English.  Answer the questions below.

Juancho ti nagannko.  Taga Pilipinasak.  Agnanaedak idiay Manila.  Addaanak ti dakkel a pamilya:  maysa nga asawa, dua nga annak, ken nagannak kaniak.  Agnanaedkam iti dakkel a balay.  Tallopulo ti tawen ti asawak.  Naiyanak isuna idi beinte tres ti Nobiembre mil nuebesientos Setenta.  Isuna ket doktor ken agtratrabaho iti ospital.  Estudiante ti annakko.  Agbasbasada iti eskuelaan.  Naiyanak ti anakko a babai idi beinte sais ti Abril, mil nuebesientos nobenta’y dos.  Walo ti tawen ti anakko a lalaki.  Naiyanak isuna idi primero ti Mayo mil nuebesientos nobenta’y sais.  Baket unayen ti nanangko.  Setenta’y otso isuna.  Naiyanak isuna iti beinte dos ti Nobiembre, mil nuebesientos beinte sais.  setenta’y nuebe ti tatangko.  Naiyanak isuna idi beinte singko ti Agosto, mil nuebesientos beinte singko.  Saanda nga agtratrabaho.   Agbasbasada ti liblibro, agbuybuyada ti telebision, wenno makipagay-ayam iti annakmi.  Addaanak iti nakarag-  ragsak a pamilya.

1.      Sadino kadi ti pagnanaedan ti pamilya?

2.      Mano kadi ti tawen ti asawana(nga babai)?

3.      Kaano kadi nga naiyanak isuna(Juancho)?

4.      Ania kadi ti pagsapulanna?

5.      Sadino kadi ti pagtrabahuanna?

6.      Addaan ti mano nga annak ni Juancho?

7.      Mano kadi ti tawen ti lalaki nga anak?  Kaano nga naiyanak?

8.      Mano kadi ti tawen ti babai nga anak?

9.      Kaano kadi nga naiyanak isuna(anak a babai)?

10.  Mano kadi ti tawen ti lola/lelang?

11.  Kaano kadi ti kasangayna(Anak a babai)?

12.  Mano kadi ti tawen ti lolo/lelong?

13.  Kaano kadi nga naiyanak(Anak a lalaki)?

14.  Ania kadi ti ub-ubra ti ap-appong 

Cultural and Grammar Notes:

a.  Ilokanos are very careful to show respect when speaking to someone, especially if the person is older or of higher status than the speaker.  An Ilokano would never say simply, “Naimbag a bigatmo”(Good morning) without adding the title of the person to whom they are speaking, such as: Mis (Miss), Manang (Older sister), Manong (Older brother), Lelong or Lolo/Lelang or Lola (Grandfather/Grandmother), Tita/Tito (Aunt/Uncle), Ading (Younger brother/sister).

 Study the following greetings:

            1. Naimbag a bigatyo, Lola Gonyang.  (Older than the speaker)

                           Good morning, Grandma Gonyang.

            2.  Naragsak a paskuayo, Nanang, Tatang. (Older than the speaker)

      Merry Christmas, Mom, Dad.

            3. Naimbag nga aldawyo, Mayor!  (Older than the speaker)

                            Good day, Mayor!

4.  Naimbag nga malemmo, Oscar. (Same age/younger than the speaker)

Good afternoon, Oscar.

            5.  Naragsak nga baro a tawenmo, Ading. (Same age/younger than the speaker) 

                            Happy New Year, Ading.

b.  Notice the above greetings toward elders demonstrating respect.  Ilokanos show respect by using the plural pronoun “-yo”(your - plural) when addressing older people, strangers, and people of higher social status.  In Sentences 4 and 5, the singular pronoun “–mo”(your – singular) is used for people the same age or younger than the speaker.